„Rozmowy o Evereście” – Leszek Cichy, Krzysztof Wielicki, Jacek Żakowski

17 lutego 1980 roku, czyli dokładnie 36 lat temu, Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki jako pierwsi ludzie stanęli zimą na szczycie Mount Everestu (8848 m n.p.m.). „Rozmowy o Evereście” są rozmową przeprowadzoną przez Jacka Żakowskiego z polskimi himalaistami, spisaną niespełna półtora miesiąca po tym ogromnym sukcesie.

Jacek Żakowski podjął się bardzo trudnego zadania, rozchwytywanych himalaistów chciał mieć tylko dla siebie i na świeżo spisać relację z wejścia. Ów pośpiech ma niewątpliwy wpływ na formułę książki, a często przerywane rozmowy (nawet na kilkanaście dni) odsłaniają „normalne” życie bohaterów po tym wyczynie. Dzięki temu czytelnik nie zobaczy superbohaterów, a osoby, zmagające się z wieloma problemami dnia codziennego (zarówno w górach, jak i na nizinach).

Mniej interesowały mnie zmagania człowieka z górą, a bardziej z samym sobą; mniej eschatologiczne refleksje, jakie mógłby nasunąć widok z najwyższego miejsca Ziemi, a bardziej poczucie bezradności człowieka ślepnącego wśród śnieżnej pustki. Nie chciałem umacniać żadnego z otaczających alpinizm i fałszujących jego prawdziwy obraz mitów. Mitów, które nierzadko stworzyli sami poszukujący społecznej aprobaty wspinacze.

Czego dowiemy się z „Rozmów”? Fakty związane z wyprawą stanowią oczywiście główną część treści, szczęśliwe nie jest ona ograniczona tylko do tego. Żakowski dużo wagi położył na przedstawienie dotychczasowego życia i sylwetek Wielickiego i Cichego, porównując ich osiągnięcia z innymi uczestnikami wyprawy. W rozmowach powstał opis górskiej codzienności, zmagań z problemami, euforii i podejmowania nie łatwych decyzji.

Himalaizm, a w szczególności himalaizm zimowy budził (i cały czas budzi) wiele kontrowersji. Dlatego warto zapoznać się z polemiką (umieszczoną w posłowiu) Zdzisława Ryna („Gorzki Smak Everestu”) z Janem Pawłem Gawlikiem („Moralista?”) i spróbować dopasować ją do obecnej sytuacji. Aż tak wiele się nie zmieniło od 1983 roku :).

Myślę, że do sięgnięcia po tę książkę nie trzeba nikogo zachęcać.