„Wanda. Opowieść o sile życia i śmierci. Historia Wandy Rutkiewicz” – Anna Kamińska

Wanda Rutkiewicz zapisała się na kartach historii jako jedna z najwybitniejszych himalaistek. Jako trzecia kobieta na świecie, a pierwszy Polak, zdobyła najwyższy szczyt Ziemi – Mount Everest. Jako pierwsza weszła na K2. W ciągu swojego życia zdobyła osiem ośmiotysięczników, marzyła o Koronie Himalajów i Karakorum. Książka Anny Kamińskiej o tej niezwykłej kobiecie ukazała się w rocznicę 25-lecia jej zaginięcia na Kanczendzondze, otwierając tym samym powrót wybitnej himalaistki do literatury o górach – ostatnia książka o Rutkiewicz ukazała się dobrych kilkanaście lat temu. Pani Annie udało się jednak namówić rodzinę i przyjaciół na uzewnętrznienie, zdobyła tym samym nowy materiał.

„Wanda. Opowieść o sile życia i śmierci. Historia Wandy Rutkiewicz” cieszy się uznaniem przeważającej większości czytelników. Kwestią czasu było zatem, kiedy i ja po nią sięgnę.

Autorka podjęła się trudnego zadania, gdyż opisanie Wandy Rutkiewicz stanowi wyzwanie. W literaturze górskiej przedstawia się ją z jednej strony jako osobę zdystansowaną, zamkniętą w sobie, ambitną, pełną pasji i skupioną na celu, z drugiej zaś jako wrażliwą kobietę, nieprzystosowaną do codziennego życia, a przez to często bezradną. By przedstawić wszystkie oblicza himalaistki, Anna Kamińska zebrała bardzo dużo materiału, odbyła wiele rozmów, zestawiła opinie rodziny, przyjaciół, kolegów i… wrogów.

Według mnie Wanda miała dwa oblicza. Była bezwzględną, silną, twardą himalaistką, a jednocześnie wrażliwą dziewczynką, która zachowywała się czasami jak dziecko we mgle.

Książka podzielona jest na trzy części. Pierwsza z nich skupia się na życiu rodzinnym, relacjach z rodzicami, rodzeństwem. Wydarzenia z tego okresu, niestety również tragiczne, mają ogromny wpływ na życie Wandy i niewątpliwie są istotne dla próby zrozumienia jej zachowań. Im bliżej końca tej części, tym więcej wątków górskich pojawia się na kartach książki.

W drugiej części autorka skupia się na górskiej stronie życia polskiej himalaistki. Opisuje wyprawy w Tatry, Alpy, czy też Himalaje. Tutaj również uwypuklony jest trudny charakter Wandy. Osoby ją wspominające często mówią o tym, niemniej zdarzają się również opinie pochlebne.

Trzecia część, kończąca biografię, zatytułowana jest „Tajemnica”. Poznajemy w niej autorski program Wandy „karawana do marzeń”, dzięki któremu miała wejść na brakujące ośmiotysięczniki w ciągu kilkunastu miesięcy. Jednym z brakujących szczytów była Kanczendzonga, na którym właśnie zaginęła.

To moja pierwsza książka poświęcona całkowicie Wandzie Rutkiewicz. Dużo w niej faktów, ciekawostek przybliżających postać himalaistki. Autorka pokazuje ją jako osobę pełną sprzeczności, potrafiącą dla gór poświęcić wiele. Muszę jednak przyznać, że lektura niezbyt mnie pochłonęła. Po skończonym fragmencie nie czułem potrzeby kontynuacji, nic mnie nie rwało do dalszego czytania. W moim odczuciu „Wanda…” to książka dobra, ale nie porywająca. Nie po raz pierwszy przychodzi mi mieć odmienne zdanie niż większość przeczytanych opinii w internecie. Co się do tego przyczyniło?

Przede wszystkim przytłaczająca ilość szczegółów, które nie wpływały na mój odbiór postaci himalaistki. Często miałem wrażenie, że akcja nie posuwa się do przodu, w trakcie czytania poznawałem detale niedotyczące bohaterki, które nie miały większego znaczenia lub były wymyślone.

W domu (…) Zbigniew trzyma też siekierę ze stali, deskę kreślarską z przybornikami, drelichowy kombinezon, czerwoną wirówkę do suszenia bielizny, parawan, skórę z wilka i gazę higroskopijną. Tu porządkuje i pielęgnuje stare zapiski swojego ojca. W ogrodzie, w którym rosną krzewy jagodowe, a przy ścianie domu pnie się winogrono, Zbigniew przycina też rośliny. Zbigniew ze Stanisławą porządkują też często razem dom i podwórze. Wieczorami pewnie czytają książki (…)

Przez to w całej książce mało jest, nomen omen, gór. Gór, które dla Wandy – zdawać by się mogło – stanowiły cały świat. Po przeczytaniu biografii zaś nie odniosłem wrażenia, aby Wanda Rutkiewicz była górami zafascynowana.