„Korona Ziemi. Nie-poradnik zdobywcy” – Artur Hajzer

W domowej biblioteczce leży wiele książek czekających tylko, aż wezmę je do ręki. Często dość spontanicznie decyduję, która będzie kolejna, czasem jednak „coś” pomaga mi w wyborze. Na ostatnim festiwalu w Lądku Zdroju odbywał się konkurs „Książka Górska Roku 2013”, a tytułowa pozycja zdobyła palmę pierwszeństwa.

Pomysł Artura Hajzera na książkę był niewątpliwie ciekawy, inny… Autor znalazł swój sposób na opowiedzenie historii o szczytach należących do Korony Ziemi pod otoczką „wchodzenia” na szczyty.

Przed rozpoczęciem poznawania Korony Artur Hajzer w rozdziale pod wymownym tytułem „Siedem szczytów, czyli ile” zabiera czytelników w świat rozważań, dlaczego lista wierzchołków nie jest oczywista. Który szczyt jest najwyższy w Europie – Mont Blanc (4810 m n.p.m.), czy może Elbrus (5642 m n.p.m.)? Podobnie niejasna jest sytuacja z Australią, gdzie o najwyższy wierzchołek rywalizują Góra Kościuszki (2228 m n.p.m.), Piramida Carstensza (4884 m n.p.m.) oraz Góra Wilhelma (4509 m n.p.m.).

A kto pierwszy wszedł na wszystkie wierzchołki należące do Korony Ziemi? Skoro nie ma jasności co do szczytów, to nie może być jasności również w tej kwestii. W zależności od kryteriów, są różni zwycięzcy (kolejność chronologiczna):

• Richard Bass, zdobywając Elbrus i Górę Kościuszki
• Patrick Morrow, zdobywając Elbrus i Piramidę Carstensza
• Reinhold Messner, zdobywając Mont Blanc i Piramidę Carstensza

Po wstępie, przychodzi czas na poznanie poszczególnych najwyższych wierzchołków kontynentów wraz z ciekawostkami.

Kiedy pojawili się pierwsi oszuści, przypisujący sobie obecność na szczycie i jaki ma to związek z Mount McKinley (6194 m n.p.m.)? Co skłoniło Heinricha Harrera do wyjazdu na Piramidę Carstensza, będącą wspinaczkową zagadką? Jak jest to powiązane z legendarnym światem Agharti? Kto, jako pierwszy z Polaków, zdobył Elbrus? Czy pierwszym „polskim” siedmiotysięcznikiem jest Pik Lenina (7134 m n.p.m.), czy może jednak Nanda Devi East (7434 m n.p.m.)? Jaki jest udział Lincolna Ellsworth’a w zdobyciu Mount Vinson (4892 m n.p.m.), pomimo, że On… nawet nie wsiadł do samolotu zabierającego ekipę? Czy Kilimandżaro (5895 m n.p.m.) jest rzeczywiście „górą dla każdego”, skoro ma najniższy wskaźnik sukcesu? Czy Matthias Zurbriggen rzeczywiście sprzedawał kamienie zniesione ze szczytu najwyższego wierzchołka Ameryki Południowej – Aconcagui (6962 m n.p.m.)?

Mount Everest (8848 m n.p.m.), góra gór, zasługuje na bardziej szczegółowy opis. Zarówno w książce, jak i na blogu – rozdział jest swego rodzaju wisienką na torcie.

Autor przytoczył wiele faktów dotyczących zdobywania tej góry, między innymi, że rocznie na szczyt wchodzi około pięćset osób, z czego trzysta to Szerpowie. Ilość wejść nie jest więc astronomicznie wysoka, jednak problemem jest to, że atak odbywa się w tym samym czasie – mniej więcej od 17 do 24 maja.

Moralność w górach

Dużo miejsca zostało poświęcone moralności w górach. Artur Hajzer przedstawia dość głośną historię śmierci Davida Sharp’a, który, będąc w stanie konającym, został minięty przez czterdzieści osób, zmierzających na szczyt. Kolejna historia związana jest z Lincolnem Hall’em, którego żywego „pochował” kierownik wyprawy Alex Abramow, ogłaszając światu Jego śmierć. Na szczęście, kilka godzin po tym fakcie, Dan Mazur napotkawszy umierającego Hall’a, zatrzymał swój atak szczytowy, ratując mu życie. Każdy sam powinien spróbować odpowiedzieć sobie na pytanie, jak zachowałby się w podobnej sytuacji. Myślę, że wiele osób nie zareagowałaby, po prostu. Psychologia dawno temu zdefiniowała pojęcia „efektu widza”, czy też „dyfuzji odpowiedzialności”, próbując wyjaśnić takie zachowania.

Z całą pewnością jest to wciągająca lektura, którą z czystym sumieniem mogę polecić każdemu. Co prawda, nie znajdziemy tutaj praktycznych porad dotyczących zdobywania opisywanych szczytów, ale chyba właśnie w tym tkwi siła tej pozycji.